Үтүө санаа үрдүккэ сирдиирэ

Балаҕан ыйын 19 күнэ –Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр Хоту оройуоннарга балык булдугар күүс өттүнэн көһөрүүгэ баран өлбүт Чурапчы дьонун кэриэстиир күн. Бу күн А.А.Саввин аатынан Чурапчытааҕы история уонна этнография музейыгар бэрт дьоһун быыстапка арылынна. «Үтүө санаа үрдүккэ сирдиирэ» диэн Сэбиэскэй партийнай салайааччы, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ тыатын хаһаайыстыбатын, судаарыстыбаннай сулууспатын, телевидение уонна радио туйгуннара, Чурапчы уонна Булуҥ улуустарын, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Доллу нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо Агафия Семеновна Птицына олоҕун кэпсиир быыстапка үгүс киһини түмтэ.

Быыстапкаҕа Агафия Семеновна тус бэйэтэ тутта сылдьыбыт маллара, наҕараадалара уонна кинигэлэрэ, араас докумуоннара, рукописьтара турдулар. Бу тэрээһини көҕүлээччинэн кини бииргэ төрөөбүттэрэ буолаллар. Быыстапка аһыллыытыгар бииргэ төрөөбүттэрэ: Птицына Татьяна Семеновна – партийнай, государственнай сулууспа бэтэрээнэ, сурдьа Птицын Петр Семенович – саппааска олорор милииссийэ подполковнига, Ис дьыала министерствотын бэтэрээнэ кэргэнинээн Лена Прокопьевналыын – налоговай сулууспа бэтэрээнэ, СӨ үтүөлээх экономиһа, балта Константинова Екатерина Семеновна – СӨ тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит доҕоро Слепцов Дмитрий Дмитриевич – Мэҥэ Хаҥалас улууһун Доллу нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо кыттыыны ыллылар. Ону тэҥэ Чурапчы улууһун депутаттарын Сэбиэтин председателэ Захаров Афанасий Афанасьевич, СӨ Ил Түмэн государственнай Мунньаҕын депутата Пинигин Павел Павлович, Чурапчы нэһилиэгин баһылыга Сивцев Владимир Дмитриевич, өр сылларга бииргэ үлэлээбит коллегата, Хайахсыт нэһилиэгин баһылыга Тарасов Тарас Лукич, улуус ветераннара, Хоту көһөрүллүү кыттыылаахтара кыттыыны ыллылар.

Агафия Семеновна 1984 сылтан 1991 сылга диэри ССКП Чурапчытааҕы райкомун секретарынан үлэлээбитэ, «Чурапчы алдьархайынан” ааттаммыт Хоту көһөрүллүү сабыылаах дьыалатын арыйааччы уонна үйэтитээччи дьонтон биирдэстэрэ буолар. Оччолорго кини үлэлиир сылларыгар олох укулаата уларыйар, араас уустуктардаах кэмнэр этилэр. Бу кэмҥэ өр сылларга санаа аалыыта буола сылдьыбыт, ыар сүтүктээх Хоту көһөрүллүү дьыалата сабыылаах этэ. Ол туһунан кэпсэтэр да табыллыбат этэ. Бу ыарахан уонна уустук боппуруоһу сүрүннээһиҥҥэ уонна үлэни сөптөөх хайысханан ыытарга ылсыбыт, хорсун уонна үтүө санаатынан үрдүгү ситиспит Агафия Семеновна Птицына буолар. Ол түмүгэр 213 №дээх 1942 сыл атырдьах ыйын 11 күнүнээҕи Обком бюрота таһаарбыт Чурапчы оройуонун 41 колхоһун Кэбээйи, Эдьигээн, Булун оройуоннарыгар көһөрөр туһунан уодаһыннаах уураах 1991 сыл тохсунньу ый 29 күнүгэр көтүллэрин ситиһиллибитэ.

Мантан салҕыы Агафия Семеновна өссө да үгүс үлэни үйэтитиигэ ыыппыта. Чурапчыны кытары сибээһин быспакка ханнык баҕарар көрсүһүүлэргэ, үөрүү, кутурҕан да күннэригэр өрүү бииргэ буолара, сүбэлиирэ-амалыыра. Саха сирин тыйыс тымныытыгар сэрии кэмигэр үүрүллэн кэлэн, Чурапчы көһөрүллүүлээхтэрин кытары балыктааһыҥҥа сылдьыбыт литовецтары уонна кинилэр сыдьааннарын кытары сибээһи олохтообута. Ити курдук, олохторун биир саамай ыарахан кэмнэригэр, бэйэ-бэйэлэригэр өйөбүл буолбут табаарыстары булуһуннарбыта, эдэр көлүөнэ ыччат умнубаттарыгар, билсэ туралларыгар олук уурбута.

Быыстапка аһыллыытыгар Агафия Семеновна тус бэйэтэ тутта сылдьыбыт малларыттан Хатылытааҕы Көһөрүллүү музейыгар бэлэхтиирин туһунан балта Татьяна Семеновна эттэ. Тэрээһиҥҥэ кэлбит дьон кини туһунан истиҥ иһирэх ахтыылары оҥордулар, Чурапчы дьоно-сэргэтэ бу улахан салайааччыга, кэрэ киһиэхэ махтаналларын, киниэхэ сүгүрүйэллэрин туһунан долгуйан туран эттилэр.